SZYMANKOWO

 

Nazwa wsi wywodzi się od staropolskiego imienia Szymon z j. niemieckiego Simon, dorf-wieś „Simonsdorf”. W dokumentach pisanych z nazwą wsi spotykamy się pierwszy raz w 1323r. W 1890 użyto polskiej nazwy Szymon. Od 1936r. używano nazwy Szymonowo. Nazwę Szymankowo wprowadzili  prawdopodobnie celnicy i kolejarze.

 

Najstarsze ślady istnienia człowieka w okolicach Szymankowa, Gnojewa, Kończewic pochodzą z wczesnej epoki żelaza 650l p.n.e.  Na „Górze Wiatracznej” w Gnojewie badania archeologiczne przeprowadzone w XIX w. odkryły istnienie osady ludzkiej. Tereny te zamieszkiwali przodkowie Pomorzan.

 

1323 Pierwsza zapisana w języku niemieckim wzmianka o wsi.

1353 Mistrz krzyżacki Winrich von Kniprade nadaje prawa lokacyjne Clausowy Nubusowi.

1476 Kazimierz Jagiellończyk przywilejem zwalnia wieś z czynszu z 5 ¼ włóki za służbę wojenną. Nakłada daninę 1 funta wosku z włóki dla zamku w Malborku.

1500 Wieś należy do parafii w Gnojewie. Tam znajduje się kościół gotycki z 1338r.  oraz przydrożna kapliczka z 1500r.

1510 Zapis źródłowy informuje, że na terenie Szymankowa i Gnojewa mieszka ludność polska. Świadczą o tym polskie nazwiska.

1600 W okresie kontrreformacji na teren Szymankowa napływają prześladowani protestanci z Niemiec i Holandii. Umieją osuszać podmokłe tereny Żuław, budować groble i wiatraki, hodować bydło.

1590 Wieś liczy 35 włók, w tym 3 włóki sołeckie, 2 włóki kościelne należące do kaznodziei w zamku malborskim.

1771 2 włóki ziemi należące do kaznodziei przechodzą na własność kościoła w Gnojewie. Proboszcz Szczuka oddaje ziemię zakonnicom z Chełmna.

1772 Szymankowo znajduje się pod zaborem pruskim. Następuje intensywny rozwój gospodarczy wsi. W II połowie XIX w. powstaje mleczarnia.

1857 Ukończono budowę mostu kołowego na Wiśle. Oddano do użytku oddano linię kolejową Tczew-Malbork. W 1880 uruchomiono odcinek linii kolejowej Szymankowo – Nowy Staw.

15 XII 1920 Wchodzi w życie decyzja Rady Ambasadorów z 27 X oraz konferencji paryskiej z 27 XI na mocy których to decyzji zostaje utworzone Wolne Miasto Gdańsk. Szymankowo wchodzi w skład tego obszaru. Obowiązuje moneta gdańska – gulden.

1932 W budynku stacji kolejowej dojeżdżający z Tczewa nauczyciele Jan Hinc i Franciszek Preuss prowadzą punkt szkolny dla dzieci kolejarzy i celników polskich.

27 IV 1934 Otwarcie Szkoły Macierzy Polskiej w Szymankowie. Wielka uroczystość z udziałem przedstawicieli komisariatu Generalnego w Gdańsku i Polonii.  Szkoła liczy 40 uczniów. Jej pierwszym kierownikiem został Franciszek Preuhs. Mieszkańcy Lisewa ufundowali szkole obraz Matki Boskiej.

1934 W budynku obecnej szkoły zostaje otwarta szkoła sanacka z niemieckim językiem nauczania.

1939 W Kałdowie pracuje polska placówka celna. Od 1934r. wprowadza się polską kontrolę celną w Szymankowie. 12 VIII 1939 w budynku szkoły sanackiej zakwaterowano odział SSHeimwehry, mający na celu prześladowanie ludności polskiej.

1 IX 1939r. w odwet za niepowodzenie w operacji „Aktion Zug” Niemcy wymordowali  21 kolejarzy i celników, w tym 2 kobiety. Z masakry ocalał kolejarz Alfons Lessnau.

1945 Wyzwolenie wsi spod okupacji niemieckiej 17 III przez wojska II Frontu Białoruskiego.

5IX Rozpoczęcie działalności szkoły polskiej. Pierwszym kierownikiem szkoły była Halina Malicka Gurzyńska. Na mocy układu Poczdamskiego  w latach 1945-1950 następuje przesiedlenie Niemców do Rzeszy. Napływają osadnicy z Polski Centralnej i repatrianci z ZSSR.

27 IV 1947 r. odbyła się ekshumacja zwłok pomordowanych kolejarzy i celników, pochowano ich 12 V na cmentarzu Gdańsk Zaspa.

1947 Uruchomienie linii kolejowej Lisewo-Malbork. Powódź zrywa wał na Wiśle. Ponowne otwarcie linii 19 V 1948r.

1948 Otwarcie Urzędu Pocztowego w budynku byłej policji Wolnego Miasta Gdańska.

1949 Szymankowo należące do powiatu gdańskiego zostaje przyłączone do powiatu malborskiego.

1952 Powstanie spółdzielni produkcyjnej im. „26 października”. Zakłada ją 10 rolników indywidualnych. Zainstalowano 18 głośników kołchoźników. Dokonano telefonizacji wsi.

1957 Odsłonięcie tablicy pamiątkowej na budynku stacyjnym ku czci pomordowanych kolejarzy i celników.

1964 1 września uroczystość odsłonięcia pomnika ofiarom tragicznego września.

1969 Wieś zostaje odznaczona Krzyżem Grunwaldu III klasy za bohaterską postawę w walce z niemieckim najeźdźcą.

1970 Przebudowa mleczarni. I etap przebudowy w 1948r, następnie w 1956. Obecnie na maszynach z RFN produkuje się topione sery.

1972 Powstaje wielozakładowe przedsiębiorstwo rolne należące do Kombinatu Nogat w Malborku. Od 1981 stanowi samodzielną jednostkę gospodarczą. Zakład ma własną suszarnię zbóż.

1975 Wprowadzenie nowego podziału administracyjnego. Likwidacja powiatów. Szymankowo włączono do woj. Elbląskiego. Oddanie piekarni.

1979 Wyasfaltowanie placu przed stacją PKP oraz bodowa drogi asfaltowej do pomnika.

1984 Została oddana do użytku trakcja elektryczna Tczew-Malbork. Przebudowano wiadukt i przejście dla pieszych. W październiku poświęcono wybudowany czynem społecznym kościół. Inicjatorem budowy był ksiądz Jerzy Pabłocki.

1985 Nadanie szkole imienia Edyty Czoskówny. Ufundowanie szkole sztandaru i tablicy pamiątkowej przez społeczeństwo wsi.

1988 Budowa remizy strażackiej, częściowo w czynie społecznym.

1989 Uroczysta manifestacja z okazji 50 rocznicy wybuchu II wojny światowej z udziałem władz kościelnych.